Blog Công nghệ

Bí quyết thành công trong ngành IT không phải là tấm bằng đại học

Tôi không khuyên bạn bỏ học đại học giống như Bill Gates, nhưng với một ngành đặc biệt như công nghệ thông tin, bí quyết thành công không phải là tấm bằng đại học, mà là một điều khác.

Aspires Minds National Employment (AMNE), một công ty chuyên đánh giá năng lực nhân sự toàn cầu, vừa phát hành một báo cáo về thực trạng năng lực kĩ sư IT trên thế giới, báo cáo xoay quanh năng lực các kĩ sư CNTT của Hoa Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ; 3 quốc gia có tỉ trọng nhân lực lớn nhất trong ngành lập trình phần mềm.

Những số liệu gây sốc

Công việc chính của lập trình viên là viết code, đó là điều tất nhiên. Báo cáo AMNE chia năng lực lập trình ra làm nhiều cấp độ, từ cấp cao nhất là viết code hoàn hảo, viết code với một chút cẩu thả, viết code nhiều lỗi; cho đến cấp kém nhất là … viết không nổi đoạn code ra hồn.

• Yêu cầu tưởng như đương nhiên “code đúng chức năng và đúng logic đã mô tả”: chỉ 2,1% lập trình viên Trung Quốc đạt yêu cầu này, con số của Mỹ là 18,8%.
• Yêu cầu được “hạ chuẩn” một chút, chỉ cần viết code đúng, có thể có một số lỗi hiếm hoi: thêm 15,3% lập trình viên của Mỹ đạt yêu cầu còn Trung Quốc chỉ thêm được 0,5% mà thôi.
• Lập trình phạm nhiều lỗi cơ bản: 81% lập trình viên Trung Quốc, 61,8% lập trình viên Mỹ.
• Có đến 10,4% kĩ sư IT người Trung Quốc bị đánh giá là lập trình kém, không viết nổi một đoạn code; con số này chỉ 4,1% đối với kĩ sư CNTT người Mỹ.

Báo cáo của AMNE gây sốc cho ngành giáo dục, bởi kết quả đầu ra của quá trình đào tạo khá tệ hại. Giới công nghệ thông tin lại tỏ ra khá bình thản vì hiểu rất rõ thực tế, thậm chí nhiều doanh nghiệp phần mềm đã phải đối phó với tình trạng này trong những năm gần đây.

Ngành phát triển nóng, lợi và hại gì?

Trong vòng 30 năm, lập trình phần mềm nói riêng và công nghệ thông tin nói chung đã phát triển rất nóng, nhiều công ty trở thành khổng lồ và nhiều tỉ phú nổi lên từ giới lập trình, nhu cầu nhân lực rất lớn và ngày càng tăng lên. Các công ty thiếu hụt nhân lực đến mức vào năm 2013, Bill Gates và Mark Zuckerberg cùng nhau đăng một video kêu gọi học sinh Mỹ hãy học lập trình.

Ước tính đến năm 2025, Việt Nam thiếu hụt khoảng 200.000 lập trình viên; còn ở Mỹ, con số này gấp năm lần, 1 triệu người.

Nhu cầu nhân lực IT tăng dẫn đến mặt bằng lương tăng cao, mời gọi nhiều bạn trẻ tham gia ngành, nhưng nó có nhiều hệ quả khó lường khác. Tệ hại nhất là, các trường đại học không có nhiều động lực chuyển đổi khi sinh viên dễ dàng tìm việc đúng ngành nghề.

Hậu quả là chương trình đào tạo kĩ sư phần mềm đang tụt hậu so với nhu cầu thực tế. Chất lượng đi xuống dẫn đến nhu cầu tuyển dụng càng tăng để lấp chỗ trống, vòng tuần hoàn tiếp tục đi xuống như vậy.

Báo cáo AMNE đã phác họa chính xác bức tranh đào tạo IT ở 3 cường quốc, vậy bức tranh ở Việt Nam thì sao? Có lẽ không khác Trung Quốc là mấy, thậm chí nhiều gam màu tối hơn. Một số chuyên gia có tiếng trong ngành cho rằng kĩ sư IT loại khá - giỏi ở Việt Nam chỉ khoảng 1 - 2%, còn kĩ sư không có năng lực lập trình vào khoảng 50 - 60%.

Trong một bài phát biểu ngày 30/3/2019, bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết chỉ 30% cử nhân CNTT ra trường có thể làm việc được ngay, 70% phải đào tạo lại.

Điều gì tạo nên chất lượng của chương trình đào tạo?

Rõ ràng Mỹ có chất lượng đào tạo kĩ sư phần mềm vượt trội so với các quốc gia còn lại, nhưng lý do nằm ở đâu? Để trả lời câu hỏi này, AMNE chỉ ra 2 vấn đề lớn nhất của Trung Quốc:

1. Chỉ 3% sinh viên được đào tạo những công nghệ 4.0 như trí tuệ nhân tạo, học máy, khoa học dữ liệu,…
2. Chỉ 7% sinh viên làm dự án trước khi tốt nghiệp.

Nhận xét: các chương trình đào tạo đại học không theo kịp với nhu cầu thị trường; không có sự đổi mới trong chương trình đào tạo, và không có sự gắn kết giữa đào tạo và doanh nghiệp.

Đào tạo đại học ở Việt Nam cũng gặp vấn đề tương tự, các chương trình đào tạo thường được thiết kế từ hàng chục năm trước và hầu như không thay đổi. Giáo trình của một trường đại học hàng đầu vẫn còn dạy lập trình flash - một công nghệ web cổ điển đã bị khai tử.

Đổi mới chương trình cũng vô cùng khó với các trường đại học, vì giảng viên trong trường không có kinh nghiệm với công nghệ mới, doanh nghiệp phần mềm muốn kết hợp giảng dạy cũng khó đứng lớp chính thức ở bậc đại học.

Bằng đại học có giúp được gì bạn trong ngành CNTT?

Câu trả lời là KHÔNG, không phải chỉ ở Việt Nam, Ấn Độ hay Trung Quốc; mà ngay cả ở Mỹ.

Bài viết mới đây trên Glassdoor tiết lộ hầu hết các ông lớn ngành công nghệ như Apple, Google, IBM,… đã bỏ yêu cầu bằng cấp trong tuyển dụng. Trên Quora, một nhân viên cao cấp của Google tiết lộ bộ phận tuyển dụng không quan tâm đến điểm số ứng viên, họ chỉ quan tâm đến thái độ và kiến thức thực tế.

Tại Việt Nam, trong khi các doanh nghiệp phần mềm chỉ cần ứng viên có năng lực chuyên môn, cơ quan nhà nước vẫn yêu cầu bằng đại học. Nhưng những cơ quan nhà nước này không phải mảnh đất lý tưởng để dân IT phát triển năng lực chuyên môn.

Chương trình đào tạo 5 năm bậc kĩ sư bị xem là quá dài. Một tân cử nhân ở Hà Nội đã gặp bạn học cấp 3 trong buổi phỏng vấn xin việc và kể lại: “Tôi vào đại học, nó đi học lập trình. Tôi bắt đầu học lập trình C, nó ra trường làm lập trình viên. Tôi ra trường đi xin việc, nó ngồi phỏng vấn!”.

Với một ngành thay đổi quá nhanh như CNTT, cách đào tạo lớp lang “từ từ mà tiến” ở bậc đại học không thể đáp ứng được nhu cầu; lợi thế lớn đang nghiêng về các đơn vị đào tạo chuyên ngành. Những chương trình đào tạo thích ứng với nhu cầu của ngành đang trở nên phổ biến và dần dần thay thế lề lối đào tạo cũ.

Ví dụ điển hình, chương trình lập trình viên quốc tế Aptech của Ấn Độ có khung chương trình dựa trên yêu cầu từ các doanh nghiệp phần mềm, sinh viên phải hoàn thành các project thực tế mới có thể tốt nghiệp. Thực tế đã chứng minh, những người thành công trong ngành CNTT không nhờ vào bằng đại học loại giỏi, mà vì họ sẵn sàng ngồi làm project.

Bachkhoa-Aptech là thành viên ưu tú của Aptech Ấn Độ - tập đoàn Công nghệ thông tin (CNTT) hàng đầu trên thế giới. Thương hiệu Aptech đã liên tục 19 năm nhận giải thưởng TOP ICT cho đơn vị đào tạo CNTT xuất sắc nhất Việt Nam.

Những quyền lợi độc quyền khi học tại Bachkhoa-Aptech

1. Mô hình đào tạo CNTT ngược LÀM TRƯỚC HỌC SAU, nói KHÔNG với lý thuyết suông, thường xuyên thực hành tại Doanh nghiệp, “cọ xát” cùng các dự án thực tế.
2. Chương trình Kiến tạo IT 4.0 toàn diện, full-stack kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, tiếng Anh.
3. Trải nghiệm hệ sinh thái giáo dục toàn diện, khép kín: Đào tạo - Làm dự án - Việc làm
4. Đào tạo cùng Doanh nghiệp, chuẩn hóa kĩ năng, kiến thức, “may đo” sát theo yêu cầu thị trường
5. Cam kết hỗ trợ việc làm với mạng lưới 200+ doanh nghiệp CNTT lớn.
6. Đào tạo chuẩn theo chương trình CNTT quốc tế, cập nhật mới nhất theo xu hướng công nghệ 4.0
7. Phòng lab cấu hình siêu khủng, thỏa sức code 24/24
8. Hỗ trợ 24/7 bởi các chuyên gia CNTT tại trung tâm phần mềm
9. Bảo hành trọn đời, học lại miễn phí bất cứ khi nào bạn muốn

Còn chần chừ gì nữa, học bổng Kiến tạo IT 2,5 năm trị giá 20.000.000 VNĐ đang chờ đón bạn tại đây: THI TUYỂN LỚP CHẤT LƯỢNG CAO - IT LEADER 4.0 (bachkhoa-aptech.edu.vn)

Bachkhoa-Aptech - Tự hào 19 năm Kiến tạo IT chất lượng cao

#BachkhoaAptech #Làmtrướchọcsau #19nămKiếntạoIT