Bach Khoa Aptech

1. Định nghĩa mạng máy tính

Mạng máy tính là một nhóm các máy tính và thiết bị ngoại vi kết nối với nhau thông qua các phương tiện truyền dẫn như cáp xoắn,cáp quang, sóng điện từ, tia hồng ngoại… để chia sẻ dữ liệu cho nhau. Dữ liệu truyền từ máy này sang máy khác đều là các bit nhị phân 0 và 1, sau khi biến đổi thành xung điện, xung ánh sáng hay sóng điện từ, sẽ được truyền qua phương tiện truyền dẫn.

Mạng máy tính có nhiều ích lợi:

• Tiết kiệm được tài nguyên phần cứng
• Giúp trao đổi dữ liệu dễ dàng
• Chia sẻ ứng dụng
• Tập trung dữ liệu, dễ bảo mật, dễ sao lưu
• Sử dụng được internet….

2. Tầm quan trọng của hệ thống mạng trong cuộc sống

+ Các ứng dụng quan trọng hiện tại qua mạng là: thư điện tử, hội nghị truyền hình (video conference), điện thoại Internet, giao dịch và lớp học ảo (e-learning hay virtual class), dịch vụ tìm kiếm.

+ Hệ thống mạng cung cấp nhiều tiện lợi cho sự truyền thông tin trong các mối quan hệ người với người như là:

• Cập nhật thông tin nhanh
• Cung cấp thông tin từ xa giữa các cá nhân
• Liên lạc trực tiếp và riêng tư giữa các cá nhân với nhau
• Làm việc từ xa và thuận tiện trong di chuyển: dữ liệu ở trong công ty nhưng vẫn truy cập được từ bên ngoài vào thông qua các giao thức như VPN, FTP
• Làm phương tiện giải trí chung: như các trò chơi, chia sẻ phim ảnh qua mạng, chat, facebook

3. Phân loại mạng máy tính (type of network)

Dựa vào các tiêu chí: là Vị trí địa lý, chức năng, công nghệ và mô hình mạng:

a. Theo ví trí địa lý

• Mạng LAN (Local Area Network): là mạng nội bộ trong công ty, các doanh nghiệp, trong một tòa nhà.
• WAN (Wide Area Network): là mạng diện rộng kết nối các máy tính trong phạm vi giữa các tòa nhà, các thành phố hay một quốc gia, một vùng lãnh thổ hoặc giữa các vùng lãnh thổ trong một châu lục bằng đường viễn thông hoặc tín hiệu vệ tinh.
• MAN (metropolitan area network) là loại mạng kết nối các máy tính trong phạm vi một thành phố với đường truyền tốc độc cao như đường cáp quang (FTTH).
• GAN (global area network) là mạng kết nối các máy tính trên phạm vi toàn thế giới. Các bạn đừng nhầm tưởng rằng mạng GAN chính là mạng Internet mà Internet chỉ là một dạng của mạng GAN thôi. Các máy tính trong mạng được kết nối với nhau bằng mạng viễn thông, hoặc tín hiệu vệ tinh.
• Intranet là mạng của riêng 1 tổ chức như mạng của Viettel, VNPT, FPT.
• Extranet là mạng các tổ chức khác nhau được kết nối lại. Ta có kết nối mạng của Viettel, VNPT, FPT nên mới truyền thông được từ nhà cung cấp này sang nhà cung cấp khác. Hoặc các ngân hàng này kết nối với các ngân hàng khác.
• Brach là mạng chinh nhánh. Trụ sở đặt ở Hà nội còn chi nhánh ở Hải phòng và HCM
• Campus là mạng trụ sở chính.
• Internet là mạng toàn cầu kết nối các loại mạng lại với nhau.

b. Phân loại theo chức năng

• Mạng Peer to Peer (mạng ngang hàng): là một kiểu mạng được thiết kế cho các thiết bị trong đó có chức năng và khả năng của các thiết bị đó là như nhau, mạng không có khái niệm máy trạm (client) hay máy chủ (server), mà chỉ có khái niệm các nốt (peers) đóng vai trò như cả client và server. Adhoc là một công nghệ ứng dụng mạng ngang hàng.
• Mạng Client-Server: là một mô hình nổi tiếng trong mạng máy tính nó được áp dụng rất rộng rãi như ứng dụng vào Web Server. Ý tưởng của mô hình này là máy con (đóng vài trò là máy khách) gửi một yêu cầu (request) để máy chủ (đóng vai trò người cung ứng dịch vụ), máy chủ sẽ xử lý và trả kết quả về cho máy khách.
• Mạng Boot room: là hệ thống mạng cho phép một số máy tính thành viên trong mạng không gắn đĩa cứng riêng mà vẫn có thể hoạt động như một máy tính thông thường.

c. Công nghệ tích hợp

• LAN là công nghệ đóng gói theo chuẩn của Ethernet cụ thể là chuẩn 802.3.
• WAN sử dụng công nghệ đóng gói bằng các công nghệ như: Công nghệ X25, Công nghệ Frame relay, ATM, PPP, HDLC.
• Do có công nghệ LAN và WAN phức tạp nên cần phải nắm tốt công nghệ

d. Mô hình mạng (Topologies of network)

+ Start: là mạng hình sao. Tất cả các trạm được kết nối với một thiết bị trung tâm có nhiệm vụ nhận tín hiệu từ các máy trạm và chuyển đến máy đích. Tuỳ theo yêu cầu truyền thông trên mạng mà thiết bị trung tâm có thể là Switch, router, hub. Vai trò của thiết bị trung tâm là thiết lập các liên kết Point to Point.

Ưu điểm: Thiết lập mạng đơn giản, dễ dàng cấu hình lại mạng (thêm, bớt các máy trạm), dễ dàng kiểm soát và khắc phục sự cố, tận dụng được tối đa tốc độ truyền của đường truyền vật lý.

Khuyết điểm: Độ dài đường truyền nối một trạm với thiết bị trung tâm bị hạn chế (trong vòng 100m, với công nghệ hiện nay).

+ Bus: là mạng trục tuyến tính (Bus). Máy chủ cũng như tất cả các máy tính khác, các nút đều được nối vào 1 đường trục cáp chính, sử dụng ít dây cáp nhất, hoạt động theo các liên kết Point to Multipoint hay Broadcast.

Ưu điểm: Dễ thiết kế, chi phí thấp.

Khuyết điểm: Tính ổn định kém, chỉ một nút mạng hỏng là toàn bộ mạng bị ngừng hoạt động.

+ Token Ring: là mạng được bô trí theo dạng xoay vòng khép kín. Mạng hình vòng sử dụng thẻ bài. Tín hiệu được truyền đi kèm theo thẻ bài và chạy trên vòng theo một chiều duy nhất. Mỗi trạm của mạng sẽ kiểm tra thẻ bài nếu đúng của nó thì xử lý còn không đúng sẽ chuyển tiếp đến trạm kế tiếp trên vòng. Như vậy tín hiệu được lưu chuyển trên vòng theo một chuỗi liên tiếp các liên kết Point to Point giữa các điểm.

Ưu điểm: có thể nới rộng, tổng đường dây cần thiết ít hơn so với Bus và Star

Nhược điểm: Nếu bị ngắt ở một nút nào đó thì toàn bộ hệ thống cũng bị ngừng

Thẻ bài sẽ có thông tin người gửi, người nhận được gán vào đầu của dữ liệu

+ Mesh: được sử dụng trong các mạng có độ quan trọng cao mà không thể ngừng hoạt động.

4. Các thành phần trong mạng máy tính

Bao gồm 4 thành phần:

• Thiết bị đầu cuối: máy tính, laptop, Server, điện thoại, ti vi….
• Đường truyền: dây, Switch, Router, Modem được kết nối lại với nhau.
• Thông tin: nội dung website được gửi gửi tới người xem, thư điện tử, nội dung chat
• Luật lệ (rule): cho phép truy cập tới đâu, được tải những phần dữ liệu nào, giao thức nào được áp dụng.

5. Bốn yếu tố của mạng máy tính

• Một hệ thống mạng khi xây dựng cần chú ý các yếu tố sau:
• Tính chống lỗi (giải thích về mặt đầu tư, mặt quản trị),
• Tính mở rộng (tận dụng trên nguồn hệ thống có sẵn, chỉ việc mở rộng thêm),
• Chất lượng dịch vụ
• Bảo mật

Phòng Chuyên môn Mạng